ارزش‌های ویکی‌پدیا

در گپی که با حسام داشتم، او به یک نکته و در اصل یک سوال مهم در مورد ویکی‌پدیا و افرادی که در آن حضور دارند و بعنوان ویرایشگر فعالیت می‌کنند، مطرح کرد. او می‌اندیشد که هر کس به نوعی به ویکی‌پدیا و جامعهٔ مجازی کاربران آن «پناه» آورده است. دلیل پناه‌جویی به ویکی‌پدیا در نظر او برای هر کس می‌تواند متفاوت باشد. سپس او از من پرسید که دلیل‌ام برای حضور در ویکی‌پدیا چیست. جواب آماده‌ای نداشتم. ویکی‌پدیا جای خوبی است که مهمترین نکته‌اش برای من این است که آدم‌ها در آن فضا مجبورند در حاشیهٔ نوشتن و ویرایش مقالات دانشنامه‌ای، در حالی که در گفتگوها بطور منطقی از عقاید خودشان دفاع می‌کنند برای نزدیکی فکری و نظری نیز تلاش کنند. این‌ها همه نتیجهٔ سیاست‌های بنیادی حاکم بر جامعهٔ ویکی است؛ سیاست‌هایی چون بی‌طرفی مطالب در انعکاس جوانب مختلف موضوع موردنظر مقاله، اجماع نظری بین کاربران در انجام کارهای مختلف و در نهایت گفتگو و نظرخواهی در زمان عدم توافق.

از سوی دیگر، ویکی برای من پاسخ به یک ضرورت بود؛ ضرورت به ذخیرهٔ تکه پاره‌های دانش بشری در یک محل قابل‌دسترس. این نیاز در زندگی آدمیزاد تازگی ندارد و دانشنامه‌ها و دایرةالمعارف‌ها شاید قدیمی‌ترین کتاب‌های نوشته شده به دست بشر باشند. ولی همواره درگیر این موضوع بوده‌ام که بایگانی‌ها در کشوری مانند کشور ما – که به قول هوشنگ گلشیری در کتاب آینه‌های دردار، «هر ده سال یک بار در آن واقعیت را از ریشه در می‌آورند و دوباره می‌کارند» - همیشه ضعفی عجیب از خود نشان داده‌اند. بنابراین تکه‌هایی که نویسنده‌ای به زحمت کنار هم می‌گذارد تا مقاله‌ای ارژینال و دست اول بیآفریند و در روزنامه‌ای به چاپ رساند، بعد از چندی فراموش می‌شوند و شاید حتی دسترسی به آنها نیز غیرممکن باشد. بنابراین برای من، «بازیافت دانش» همیشه یک اولویت بوده است و همیشه متونی را جمع کرده و بایگانی کرده‌ام که شاید هیچ علاقه‌ای به آنها نداشته‌ام، به جز همین مورد ارژینال بودنشان.

از نگاهی دیگر، در میان کاربران ویکی هر کس می‌تواند با همکاری دیگران، هم برای پروژه مفید باشد، هم دانش خودش را در ویرایش و تحقیق و بحث افزایش دهد و هم از نظر شخصی تاییدی (و گاهی تشویقی) دوستانه برای رفتارهای مثبت‌اش دریافت نماید.

از نظر من اینها ارزش‌های کوچکی نیستند.



نظر دهید